به گزارش دیدارمدیا؛ پس از یک دوره نوسان ملایم و با شیب کند نرخ ارز و به خصوص دلار در بازارهای کشور از هفته گذشته آهنگ رشد نرخ ارز تندرتر شده است. برخی از کارشناسان دلیل این افزایش شدید را وجود تقاضا و کمبود عرضه میدانند در حالی که برخی دیگر از نقش انتظارات آینده با توجه به تیره و تار بودن افق پیش رو سخن میگویند.
دنیای اقتصاد در یاداشتی با عنوان "سکه از رشد دلار جا ماند!" می نویسد: «شاخص ارزی به مرز ۱۹ هزار نزدیک‌تر شد... آخرین بار در هفته منتهی به پنجم اردیبهشت‌ماه بود که دلار رشد بیشتری را نسبت به سکه تجربه کرده بود. در واقع حدود ۷ هفته در بازار داخلی بازدهی سکه نسبت به دلار عموما برتری داشت، ولی این روند در هفته گذشته با قدرت تغییر کرد.
سکه در ۲ روز انتهایی هفته با وجود رشد زیاد دلار، تنها ۸۰ هزار تومان افزایش را به ثبت رساند و به بهای ۷ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسید. به گفته برخی فعالان باتجربه بازار، سکه‌بازان نسبت به رشد قیمت دلار با احتیاط رفتار کردند، چراکه از نظر آنها این ارز به سطوح مقاومتی سنگینی رسیده است و احتمال عقب‌گرد آن وجود دارد.
از طرف دیگر، آنها معتقد بودند احتمال ورود بازارساز به معاملات در آستانه کانال ۱۹ هزار تومانی بسیار زیاد خواهد بود... تجربه پیشین معامله‌گران اینگونه بود که در اوایل مهر ۹۷ با ورود لحظه‌ای دلار به کانال ۱۹ هزار تومانی به یکباره عرضه ارز افزایش پیدا کرد و قیمت در جهت کاهشی قرار گرفت.
برخی از معامله‌گران سکه باور دارند ممکن است چنین اتفاقی در هفته جاری نیز رخ دهد و زمینه‌ساز تغییر مسیر بازار ارز شود. با این حال، وضعیت بازار ارز کمی نسبت به آن مقطع زمانی متفاوت‌تر است. از جمله اینکه رشد بازار در مقطع کنونی آرام و پیوسته بوده است،ولی در سال ۹۷ با شیب تندی رشد می‌کرد.
از سوی دیگر، عامل دیگری که موجب شد سکه متناسب با قیمت دلار رشد نکند، عدم افزایش محسوس طلا در بازارهای جهانی بود. طلا روز پنجشنبه در محدوده هزار و ۷۲۰ دلاری قرار گرفت که ۶/ ۰ درصد کمتر از پنجشنبه گذشته بود.
عامل سومی که از نگاه برخی معامله‌گران موجب شد سکه به اندازه دلار رشد نکند، خریدهای سنگین پیشین معامله‌گران بازار سکه بود. در واقع از نظر آنها رشد سکه در ماه‌های قبل پیش خور شده بود.
در این میان، عده‌ای از فعالان بازار باور داشتند، افزایش قیمت دلار برخلاف نظر برخی سکه‌بازان در روز شنبه ادامه خواهد یافت. به گفته آنها، خبر تصویب قطعنامه تروئیکای اروپا علیه ایران، به‌رغم مخالفت جدی چین و روسیه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند وضعیت بازار ارز را در روز ابتدایی هفته تحت‌تاثیر قرار دهد.
عده‌ای احتمال می‌دادند، با جوسازی پیرامون این خبر در آغاز معاملات، قیمت دلار را به کانال ۱۹ هزار تومانی ببرند. با این حال، شایعات کاهشی هم در روزهای انتهایی هفته به گوش می‌رسید. عده‌ای عنوان می‌کردند قیمت به حدی رسیده است که صرافی‌ها با گشاده‌دستی بیشتر اقدام به عرضه ارز خواهند کرد و گروهی تاکید می‌کردند که مداخلات بازارساز در چنین قیمت‌هایی را نباید دست کم گرفت. به طور مسلم معاملات پشت خطی و آتی حواله درهم نیز برای بازار از اهمیت زیادی برخوردار است.»
رادیو فردا نیز در گزارشی تحلیلی با عنوان "قیمت دلار در ایران به نزدیک ۱۹ هزار تومان اوج گرفت!"، به مباحث زیر پرداخته است:
• تا یک‌شنبه هفته جاری قیمت دلار زیر ۱۸ هزار تومان بود، اما بهای آن طی روزهای گذشته افزایش یافته است.
• قیمت دلار در ابتدای سال جاری نیز حدود ۱۶ هزار تومان بود، در حالی که در ابتدای سال ۹۷، پیش از تحریم‌های آمریکا علیه ایران ۴۷۰۰ تومان بود.
• جدا از تحریم‌های آمریکا، افزایش چشمگیر نقدینگی در کشور نیز باعث افت ارزش پول ملی ایران و افزایش تورم شده است.
• بانک مرکزی ایران روز دوشنبه گزارش داد که حجم نقدینگی در اسفند ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ بیش از ۳۱ درصد رشد داشت و به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان رسید. نقدینگی نسبت به سال ۹۴ تقریباً ۲.۵ برابر شده است.
• بانک مرکزی همچنین می‌گوید بدهی بخش دولتی به بانک‌ها در سال گذشته خورشیدی حدود ۲۰ درصد رشد داشته و به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان اوج گرفته است. این رقم در سال ۹۴ حدود ۱۷۴ هزار میلیارد تومان بود.
• قیمت سکه بهار آزادی نیز روز پنجشنبه با افزایشی بالای ۲ درصدی به ۷ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان رسید.
• قیمت سکه بهار آزادی در فروردین امسال حدود ۶ میلیون تومان بود و در ابتدای فروردین ۹۷ حدود ۱.۵ میلیون تومان بود.
• چهارشنبه هفته گذشته هفته جاری عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی ایران مدعی ثبات در بازار ارز شده بود.
• وی گفت: «در حال حاضر جلو افزایش قیمت ارز گرفته شده و به تدریج هم تعدیل میشود».
• اخیرا بانک مرکزی ایران با انتشار دستورالعملی اعلام کرد حمل و نگهداری ارز (اسکناس) بیشتر از ۱۰ هزار یورو یا معادل آن برای اشخاص در صورت نداشتن سند موسسه اعتباری، رسید سنا و اظهارنامه گمرکی ممنوع است.
آوا تودی نیز در گزارشش خبری اش با عنوان "متناقض بودن صحبت های مقامات پولی ایران"، به مسائل زیر پرداخته است:
• رئیس بانک مرکزی در این پست عنوان میکند اگر تتمه ی ارز صادرکنندگان سال قبل وارد کشور گردد همه چیز گلستان میشود و در چند خط بعدی از همان پست اینستاگرامی ایشان این تتمه را حجم عظیمی از ارز عنوان میکند !
• بطور عامیانه معمولا تتمه برای تسویه مقدار اندکی از یک تعهد بکار گرفته میشود.
• بطور مثال طبق صحبت های چند روز قبل مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ارز حاصل از صادرات سال ۹۸ تا ۸۰٪ وارد سامانه نیما گردیده است و این مقدار حتی بیش از تعهد ۶۰٪ برای بازگشت ارز صادراتی بوده است و عملا پتروشیمی ها تعهدی برای واریز تتمه تعهد خود در نیما ندارند.
• مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نظام: درآمد پتروشیمی ۱۵میلیارد دلار بوده است و بیش از تعهد خود در سال گذشته به سامانه نیما ارز واریز کردیم.
• تمام تعهدات ارزی پتروشیمی برای سال ۹۸ در سامانه نیما انجام شده است و دیگر ارزی از طرف پتروشیمی در تیرماه ۹۹ به نیما تزریق نخواهد شد.
دویچه وله فارسی نیز گزارش خبری اش اینگونه به این مسئله اشاره نموده است:
• ارزش ریال ایران در برابر دلار در بازارهای غیر رسمی به پایین‌ترین حد خود از سال ۲۰۱۸ به بعد رسید.
• به گزارش رویترز، بر اساس گزارش وب‌سایت Bonbast.com که نرخ ارز در بازارهای غیر رسمی را بازتاب می‌دهد قیمت دلار برای فروش در روز پنجشنبه ۲۹ خرداد ۱۸هزار و ۸۲۰ تومان بود.
• روز جمعه ۳۰ خرداد نیز بهای دلار در این وب‌سایت تغییری نیافت و نرخ فروش آن ۱۸هزار و ۸۲۰ تومان اعلام شد.
نود اقتصادی در گفتگو با بهروز علیشیری رئیس سابق سازمان سرمایه گذاری خارجی، به نقل از او می نویسد:
• نرخ دلار با پُر رویی، قصد دارد وارد کانال ۱۹ هزار تومانی شود. کسی هم نیست افسار این چُموش را بکشد.
• نرخ زندگی مردم ساعت ۱۰ صبح هر روز در بازار منوچهری و سبزه میدان تعیین می شود.
• ناظران می‌پرسند آیا بانک مرکزی بخشی از بازی سفته بازی کسری هزینه دولت است؟ پس مردم چه کنند؟
اعتماد آنلاین نیز گفتگو یی را با محسن زنگنه ترتیب داده است. زنگنه در این گفتگو اظهار می دارد:
• یک نماینده مجلس با انتقاد از فعالیت کانال‌های دلالی ارز گفت: تا این بازارهای غیررسمی و کانال‌های مکمل «سبزه‌میدون» کنترل و مهار نشود، قیمت ارز در خارج ساختمان میرداماد تعیین می گردد.
• زنگنه نماینده مجلس یازدهم در واکنش به نوسانات اخیر ارز، نوشت: سیاست‌های پولی و ارزی و اقدامات بانک مرکزی در مدیریت و حفظ ثبات در بازار ارز قابل تقدیر است.
• وی در واکنش به کانال‌های دلالی ارز گفت: اما تا این بازارهای غیررسمی و کانال‌های مکمل "سبزه‌میدون" کنترل و مهار نشود، قیمت ارز در خارج ساختمان میرداماد تعیین می گردد.
• باید سایر دستگاه‌ها به کمک بانک مرکزی بیایند.
رادیو زمانه نیز در گزارش تحلیلی اش با عنوان "تاخت و تاز دلار در بازارهای ایران همچنان ادامه دارد!"، می نویسد: « تاخت و تاز دلار در بازارهای ایران همچنان ادامه دارد. جمعه ۳۰ خرداد قیمت دلار در بازار آزاد به ۱۸ هزار و ۸۲۰ تومان رسید. این نرخ بالاترین قیمت دلار از مهر ۹۷ تاکنون است.
بر اساس اطلاعاتی که در سایت‌های ارز و طلا منتشر شده، جمعه ۳۰ خرداد هر دلار آمریکا به قیمت ۱۸۸۲۰ تومان به فروش رسید. بر همین اساس قیمت یورو به ۲۱۰۹۵ تومان و قیمت هر پوند به ۲۳۴۱۰ تومان رسید. سکه بهار آزادی هم به قیمت ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در تهران معامله شد.
با همه‌گیری ویروس کرونا و انسداد مرزها صادرات ایران به کشورهای همسایه کاهش چشمگیر یافت. نرخ بالای تورم و همینطور پیش‌بینی کاهش هرچه بیشتر ارزش ریال، ممکن است عامل رشد مجدد قیمت دلار آمریکا در بازارهای ایران باشد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی پنجشنبه ۲۹ خرداد در جلسه ستاد اقتصادی دولت با اشاره به مشکلات ایران در دسترسی به ذخایر ارزی خود در کشورهای دیگر گفت: «نباید اجازه دهیم فشار تحریم برای تامین ارز باعث افزایش قیمت نیازمندی های ضروری مردم شود».
اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی اعلام کرده که میزان دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی بین ۵ تا ۹ میلیارد دلار است.
روحانی در ادامه سخنانش گفت: «مسئولان سیاست خارجی و بانک مرکزی در تلاش هستند تا از طریق رایزنی‌های چندجانبه طلب‌های ارزی ایران در دیگر کشورها را آزاد کنند تا با این اقدام بازار ارز کشور از التهاب های احتمالی مصون بماند».
با خروج آمریکا از برجام، قیمت دلار در بازارهای ایران به کانال ۲۰ هزار تومان هم نزدیک شد اما بعد قیمت‌ها در اثر سیاست‌های تازه بانک مرکزی ایران کاهش یافت. در طی سه ماه گذشته قیمت دلار در ایران بیش از ۲۸۰۰ تومان افزایش یافته است. در آغاز سال جاری قیمت دلار حدود ۱۶ هزار تومان بود.
همزمان با افزایش نرخ رسمی ارز توسط بانک مرکزی، بهای فروش دلار در بازار آزاد تهران به پیشروی خود ادامه داد. دلار هفته گذشته نه تنها کانال ۱۸ هزار تومانی را با قدرت شکست، بلکه در ۲ روز کاری انتهایی هفته به مرز ۱۹ هزار تومانی نزدیک تر شد. چنین رشدهایی موجب شدند که قیمت دلار در هفته ای که گذشت حدود ۵/ ۴ درصد افزایش پیدا کند. تشدید تحریم های آمریکا و بیم اوج گیری مجدد بیماری کرونا سبب کاهش صادرات کشورمان به دیگر کشورها به خصوص کشورهای همسایه گردیده است. رئیس کل بانک مرکزی در سفری که در هفته گذشته به کشور عراق داشت از توافق با این کشور برای تسویه مطالبات ایران از عراق از طریق مبادله غذا و دارو در برابر برق و گاز صادراتی ایران به این کشور خبر داد. موضوع دیگری که باعث بدبینی فعالان اقتصادی نسبت به آینده گردید خودداری کره جنوبی از پرداخت پولهای ایران بود که برآورد میشود بین 6 تا 9 میلیارد دلار باشد.
به نظر می رسد یکی از مهمترین اتفاقاتی که سبب شد در روزهای اخیر قیمت ارز دستخوش افزایش شود، اعلام نرخ تورم توسط بانک مرکزی و کاهش ارزش پول ملی بود، چرا که این خبر برخی بازیگران اقتصادی را تحریک می کند وارد بازار ارز شوند، از سوی دیگر دلالان ارزی خود شرایط را برای بالا بردن قیمت ارز با استناد به این موضوع مناسب میبینند اما بازارساز در این میان لازم است تعادلی را میان عرضه و تقاضا در عین توجه به جو روانی حاکم بر بازار پیش بینی کند گذارد، ترسيم كند. کارشناسان اقتصادی، چشم انداز روند نزولی قیمت نفت، تشدید تحریم های آمریکا، افزایش کسری بودجه دولت و صعود شتابان حجم نقدینگی را مجموعه عوامل ایجاد التهاب ارزی در بازارهای مالی می دانند.
