در دور اول مذاکرات بغداد-واشنگتن چه گذشت؟

به گزارش دیدارمدیا؛ در جریان دور اول مذاکرات راهبردی امریکا و عراق، طرفین در بیانیه پایانی بر چند نکته توافق کردند. آمریکا اعلام کرده است که بعد از پایان وجود داعش عراق را ترک خواهد کرد و قصدی برای ماندن دائمی در عراق ندارد و تعداد نظامیان خود را نیز طبق یک جدول زمان بندی کاهش خواهد داد. در مقابل عراق تعهد کرده است تا امنیت نیروهای امریکایی را تامین و از پایگاههای آنها محافظ کند. این دور از مذاکرات ابهاماتی دارد که مواضع بعدی برخی طیفهای عراقی نیز به آن دامن زده است و در عین حال تلاش زیادی برای عادی نشان دادن این مذاکرات و وضعیت عراق در آن میگردد.

الشرق الاوسط در گزارش تحلیلی با عنوان "الکاظمی در دور اول مذاکرات پیروز شد"، به مباحث زیر پرداخته است:

• مذاکرات راهبردی عراق و امریکا از ابتدا باعث بروز شکافهایی در جامعه عراق شد. شکافهایی در مورد تیم مذاکره کننده

• سطح برابری طرفین و ماهیت مذاکرات که از قبل از شروع مذاکرات روی ان سایه انداخته بود.

• ولی حتی موشکی که همزمان با مذاکرات به سفارت امریکا شلیک شد نتوانست تاثیری روی مذاکرات طرفین بگذارد.

• هشام هاشمی از تحلیلگران ارشد عراقی معتقد است که این مذاکرات سند محکمی را برای شروع گفتگوها فراهم اورد و پایه مناسبی برای شروع مذاکرات خواهد بود که روی منافع ملی عراق قبل از هر چیری تاکید خواهد نمود.

• در این زمینه سعد مطلبی از ائتلاف دولت قانون هم اعلام کرد که نتیجه دور اول مذاکرات مثبت است و نتایج این مذاکرات باید به دور شدن عراق از میدان تحولات و جنگ های منطقه ای منجر شود.

• او تاکید کرد که نکته مثبت این مذاکرات اذعان امریکا به قصدش برای خروج تدریجی از عراق و عدم حضور دائمی در خاک این کشور است.

الشرق الاوسط در گزارش خبری دیگری می نویسد: «آمریکا خروج از عراق را به از بین رفتن داعش منوط کرد». در گزارش یاد شده آمده است:

 گابریل سوما مشاور ترامپ گفته است که هر چند وجود نیروهای امریکایی در عراق موقت است اما پایان ان نیز مرتبط با وجود تهدیدات داعش میشود. او اعلام کرد ترامپ حتی در مورد نیروهای موجود در سوریه هم قائل به عقب نشینی است.

 او اعلام کرد از 12 پایگاه در عراق به 3 پایگاه رسیده ایم و انچه امروز عراق را تهدید میکند داعش و خطر نفوذ ایران در این کشور است. این صحبتها تنها یک روز پس از اعلام پایان دور اول مذاکرات اعلام میشود.

 این تصریحات سوما و اضافه کردن نفوذ ایران به وجود داعش نشان میدهد مذاکرات ابهامات زیادی دارد و مشخص نیست تا چه حدی در طول مذاکرات این ابهامات برطرف گردد.

 در همین حال حسین علاوی استاد امنیت ملی در عراق میگوید گفتگوها با اشراف شخص کاظمی انجام میشود و در آن آرامش و دور اندیشی وجود دارد. و نتایجی را محقق کرده است که گروههای مسلح و سخنرانی های تنش افرین محقق نکرده است.

 او اضافه کرد که شرط خروج امریکایی ها حسب تصویب مجلس و دور اول مذاکرات محقق شده است و در ادامه باید همکاری های امنیتی و اقتصادی و کمک های اداری به دولت کاظمی ارائه گردد.

القدس العربی نیز در گزارشی تحلیلی با عنوان "گفتگوی امریکا و عراق، فرصت ها و محدودیتها"؛ به مباحث زیر پرداخته است:

• گفتگوهای امریکا و عراق به نوعی افتتاحیه دولت کاظمی محسوب میگردد. این مذاکرات به نوعی اعلام کمک و برسمیت شناخته شدن این دولت از طرف امریکا است.. دولتی که سعی میکند در میدان مین راه خود را باز کند.

• علیرغم انکه کاظمی با توافق شیعیان سر کار امد اما مواضع انها در برابر او یکسان نیست و در مساله مذاکرات اختلاف دارند.

• نیروهای نزدیک به امریکا ان را فرصتی طلایی برای جلب اعتماد دولت امریکا میدانند و فعال کردن بندهایی از توافق 2008 میان دو کشور را از فوابد این مذاکرات برمیشمرند.

• نیروهای نزدیک به غرب اصولا مسائل امنیتی و نظامی را اولویت نمیدانند و معتقدند تمرکز باید بروی مسائل اقتصادی و مشکلات ناشی از کرونا باشد و سعی گردد تا بر پرونده هایی مثل بازسازی و سرمایه گذاری خارجی تمرکز گردد.

• در مقابل نیروهای وفادار به ایران مسائل امنیتی را اولویت میدانند و معتقدند که نباید اولویت اول از خروج نظامیان امریکایی به موضوعی دیگر منحرف شود.

• امریکا به حکومت کاظمی قول داده است تا از طریق فرستادن مشاوران اقتصادی و بیشتر کردن کمک های مالی به حل مشکلات عراق کمک کند. از جمله این کمکها تشویق بانک جهانی و صندوق بین المللی پول به دادن اعتبارات به عراق است. و همچنین تشویق به سرمایه گذاری شرکتهای خارجی در عراق

بااین حال اسپوتنیک در گزارش خبری اش اعلام نمود که اعلام عقب نشینی امریکا از عراق میتواند مانور سیاسی باشد. در این گزارش می خوانیم:

 جاسم حنون کارشناس امنیتی عراقی معتقد است که اظهار نظر مقامات امریکایی مبنی بر امادگی برای عقب نشینی از عراق میتواند یک عامل فشار بر دولت عراق برای ترسیدن از عواقب ظهور مجدد داعش باشد. و البته ممکن است این اظهارات مقامات امریکایی جدی باشد چرا که کنگره فشار فزاینده ای را بر ترامپ اعمال میکند تا از کشورهای دور دست خارج شود چرا که این امر فشار مالی سنگینی را به امریکا وارد میکند.

 در عین حال کم کردن تعداد نظامیان امریکایی نیز گامی است که تنها میتواند شروع یک مسیر طولانی برای ترک عراق باشد و اگر عراق نتواند ایده خروج کامل نظامیان امریکا را جا بیندازد امکان تکمیل این فرایند کم است.

 در عین حال وجود نفوذ امریکا در تمامی ارکان اقتصادی و امنیتی دولت عراق و وجود پایگاههای امریکا در عراق باعث میشود تا موازنه کافی میان دو طرف برای ادامه مذاکرات وجود نداشته باشد و در نتیجه خروجی مذاکرات متوازن نباشد.

 از سویی دیگر میان طرفهای سیاسی عراقی یک نگرانی جدی در مورد خلاء امنیتی ناشی از خروج امریکا وجود دارد که ممکن است به قدرت گیری ایران و ترکیه و کردها منجر شود.

القدس العربی نیز در گزارش تحلیلی اش با عنوان "آیا مذاکره با امریکا میتواند نفوذ ایران در عراق را کاهش دهد"، به این مسئله پرداخته است:

• عراقیها در میان تناقض منافع احزاب خود راه سختی را برای رسیدن به یک دیدگاه واحد در قبال مذاکره با امریکا دارند.

• هر چند نتایج دور اول مذاکرات برای طرفین قانع کننده بوده است و کاظمی قول داده که مذاکرات بر مبنای نظرات مرجعیت و منافع ملی و مجلس عراق باشد. اما برخی نیروهای شیعی حملات سنگینی را جهت در اولویت قرار گرفتن موضوع عقب نشینی امریکا از عراق را اغاز و هیئت مذاکره کننده را خائن و در صلاحیت ان تشکیک کردند.

• این فشارها از طرف احزاب شیعی با حملات گاه و بی گاه موشکی به مواضع امریکا نیز همراه است که هدف از آن کارشکنی در مذاکرات میباشد.

• امریکا در خلال مذاکرات میخواهد تا امنیت دیپلماتها و نظامیان خود را تضمین کند و در عین حال بر فعالیت گروههای شبه نظامی وفادار به ایران نیز مسلط گردد.

• هر چند عراقیها در مذاکرات به کم شدن نفوذ ایران امید دارند اما در این میان عدم موازنه قوا در مذاکرات و همچنین هنوز تلاش امریکا برای قطع نفوذ ایران در منطقه و تلاش ایران برای کم کردن رابطه میان عراق و امریکا وجود دارد.

روسیا الیوم در خبر در همین زمینه به مباحث ذیل اشاره نموده است:

• یک منبع دولتی در عراق امروز اعلام کرد که پرونده نظامی جزء اولویت‌های گفتگوهای استراتژیک روز پنجشنبه بغداد با واشنگتن نخواهد بود.

• این منبع ادامه داد که پرونده‌هایی که دولت عراق برای مذاکرات فردا در نظر گرفته بیشتر در زمینه اقتصادی و سرمایه‌گذاری و مبادلات فرهنگی میان دو کشور بوده و پرونده نظامی و حضور نظامیان آمریکا در عراق در اولویت نبوده و تنها بخشی از این مذاکرات است.

• منبع مذکور افزود که اهداف اصلی این گفتگو٬ رجوع به توافق استراتژیک میان دو طرف در سال 2008 و چگونگی اجرای آن است و همچنین احتمال امضای توافقات جدید بعد از دور جدید گفتگوها و مذاکرات در دوره آینده وجود دارد.

در میان نخبگان و اکثر اقشار مردم عراق حساسیت قابل توجهی نسبت به موضوع وجود نظامیان امریکایی در عراق شکل گرفته است بطوریکه عملا هواداران امریکا هم قادر به کنار گذاشتن این موضوع و حتی کمرنگ کردن ان نیستند اما در مقابل راهکار انها برای تحت الشعاع قرار دادن این موضوع ان است که قضیه عقب نشینی از عراق را تبدیل به موضوعی حاشیه ای و تشریفاتی کنند.

انچه از متن توافق اولیه امریکا و عراق بیرون امده نشان میدهد که روی موضوعاتی مثل جدول زمانی و عقب نشینی بعد از داعش و.. اتفاق نظر وجود دارد اما این مشکل وجود دارد که تمامی این موضوعات کلی گویی و فاقد مفهوم واضح میدانی و سیاسی هستند. حرکتی مانند داعش جغرافیای وسیع و چند قومیتی مثل عراق ممکن است تا دهه ها فعالیت زیر زمینی خود را ادامه دهد و امریکا نیز با توجه به همین فعالیتها حضور خود در عراق را توجیه کند. در کنار این موضوع بلافاصله دیده شد که مشاور ترامپ موضوعاتی مثل نفوذ ایران را در کنار وجود داعش قرار داده و علت حضور امریکا را مبارزه با انها بیان کرده است.

این تحولات نشان میدهد که متن توافق اولیه در مورد خروج امریکا از عراق تشریفاتی است و طرفین صرفا برای خالی نبودن متن کنفرانس خبری پایان جلسه روی ان توافق کرده اند. ضمن انکه بعضی رسانه ها مواضعی را از برخی سران عراقی مطرح میکنند که نشان میدهد بعضی گروههای شیعی منتقد حشد نیز اولویت مذاکرات را مساله عقب نشینی نمیدانند و معتقدند باید روی مساله اقتصادی تمرکز کرد.

انچه واضح است حرکت خزنده و ارامی برای بی اثر کردن مصوبه مجلس عراق شکل گرفته است که متاسفانه برخی از میدان داران این موضوع احزابی هستند که در جو خشم الود بعد از ترور ابومهدی مهندس در تصویب بیانیه مجلس نقش پر رنگی ایفا نمودند و حالا در جو دوران نخست وزیری کاظمی به سمتی دیگر متمایل شده اند که اینده خوبی را از عراق به نمایش نمیگزارد.

کنار گذاشتن مصوبه مجلس عراق به هر دلیل و با هر پوششی میتواند راه را برای حضور دائمی امریکا در عراق باز کند. عناوینی مثل مبارزه با داعش دقیقا مانند مسائلی از قبیل داشتن سلاح های کشتار جمعی توسط صدام است که بهانه حمله به عراق را به امریکا داد و در نهایتا هیچ مسئولینی نیز برای دروغ بودن ان ادعا قبول نشد.

امریکا بدون تردید در پی حضور دراز مدت در عراق هستند و حتی با نابودی رسمی داعش نیز بهانه دیگری برای حضور در عراق خواهند داشت. در این راستا باید سوابق قبلی امریکا در بد عهدی و ادامه حضور اشغالگرانه در کشورها در رسانه ها مورد تاکید واقع گردد و از طرفی دیگر نیز مقامات کشورمان بطور جدی با فراکسیونهای عراقی در زمینه پیگیری مصوبه مجلس درباره خروج امریکا از عراق رایزنی کنند و اجازه تصویب پیمان نامه جدید را قبل از خروج نظامیان امریکایی از واشنگتن سلب کنند.