به گزارش دیدار مدیا؛ «برایان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اعلام کرد تحریمها علیه ایران «نتایج عالی» داشته و جمهوری اسلامی از دسترسی به میلیاردها دلار محروم شده است. وی بر تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران تاکید کرده است. مخالفت چین و روسیه با تمدید این تحریمها مانعی در مسیر ایالات متحده برای نیل به اهدافش تلقی میشود.
صدای آمریکا در گزارشی خبری در همین زمینه می نویسد: « دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در گزارش تفصیلی به رهبران کنگره، اقدامات نظامی دولت ایالات متحده برای محافظت از منافع آمریکا در جهان، از جمله مقابله با اقدامات جمهوری اسلامی ایران را تشریح کرده است. پرزیدنت ترامپ در گزارش خود به رئیس مجلس نمایندگان و رئیس موقت سنا که برای مطلع کردن کنگره از وضعیت تجهیز و استقرار نیروهای مسلح آمریکا برای نبرد ارائه شده، دلیل هدف قرار دادن قاسم سلیمانی توسط نیروی هوایی آمریکا را تشریح کرده است.
او در بخشی از این گزارش آورده است: همان طور که گزارش شد، من روز اول ژانویه حملهای را در عراق برای هدف قرار دادن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به افزایش حملات ایران و شبه نظامیان مورد حمایت آن به نیروهای آمریکایی و منافع ما در خاورمیانه، هدایت کردم.
رئیس جمهوری آمریکا اضافه کرده است: من این اقدام را برای محافظت از آمریکائیان و بازداشتن ایران از اقدام به حمله یا حمایت از حمله به نیروهای آمریکایی و منافع آمریکا، برای پایین آوردن توان ایران و شبه نظامیان مورد حمایت نیروی قدس سپاه برای حمله و پایان بخشیدن به افزایش راهبردی حملات ایران علیه منافع آمریکا، فرماندهی کردم.
پرزیدنت ترامپ در بخش دیگری از گزارش خود اعلام کرد که نیروهای مسلح آمریکا برای حفاظت از نیروها و منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه در برابر اقدامات خصمانه رژیم ایران و نیروهای تحت حمایت آن در عربستان سعودی مستقر شدند.
این گزارش افزوده است که این نیروها که با هماهنگی دولت پادشاهی عربستان سعودی فعالیت می کنند، امکانات دفاعی هوایی و موشکی ارائه میکنند و از عملیات هواپیماهای جنگنده آمریکا پیشتیبانی میکنند. در این گزارش همچنین به استقرار نیروهای و تجهیزات نظامی آمریکا در عراق، سوریه، ترکیه، اردن، لبنان، منطقه شرق آفریقا، افغانستان، فیلیپین و کوبا نیز اشاره شده است.
عملیات نیروهای آمریکایی علیه القاعده، طالبان و نیروهای وابسته که هدف اقدامات ضدتروریستی قرار گرفتند، از دیگر بخشهای این گزارش است.
رسانه ی یاد شده در گزارشی مشابه با تیتر "شورای امنیت ملی کاخ سفید: هرگونه ارتباط تجاری با کشتیرانی ایران خطر تحریمهای مرتبط با تسلیحات کشتار جمعی را به همراه دارد" به مباحث زیر پرداخته است:
• شورای امنیت ملی کاخ سفید در پیامی اعلام کرد با توجه به اجرایی شدن تحریمها علیه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی، هرگونه ارتباط با این شرکت با خطر تحریمهای مربوط به تسلیحات کشتار جمعی همراه میشود.
• شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سهشنبه ۲۰ خرداد و در پیامی در توئیتر گفت: «کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که در کار توسعه [تسلیحات کشتار جمعی] است، با نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از برنامههای هستهای، موشکی بالستیک، و برنامه نظامی ایران پشتیبانی میکند.»
• در ادامه این پیام آمده است: «اکنون هرگونه ارتباط تجاری با شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی، با خطر تحریمهای [مرتبط با] گسترش تسلیحات کشتار جمعی همراه است.»
• شورای امنیت ملی کاخ سفید همچنین گفت: «تا زمانی که ایران تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی باشد، فشار حداکثری نیز ادامه خواهد یافت.»
دویچهوله فارسی در گزارشی خبری به اظهارات اخیر برایان هوک پرداخته و می نویسد: «برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز سهشنبه ۲۰ خرداد (۹ ژوئن) در یک گفتوگوی ویدئویی با بنیاد هریتج The Heritage Foundation اندیشکده محافظهکار آمریکایی مستقر در واشنگتن ابراز داشت که ایران در صدر کشورهای حامی تروریسم قرار دارد و ایالات متحده در تلاش است تا تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران تمدید شود.
هوک افزود برداشته شدن تحریم تسلیحاتی برای جمهوری اسلامی ایران "فرصتی برای بیثبات کردن منطقه" فراهم میکند. ایران از سال ۲۰۰۷ مشمول تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل متحد واقع شده است. بر اساس توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران در ۲۷ مهر (۱۸ اکتبر) خاتمه مییابد.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ادامه گفت و گوی ویدیویی خود تاکید کرد "ایران کشوری منزوی است و از پشتیبانی بینالمللی برخوردار نیست". به گفته این مقام آمریکایی اختلاف آمریکا با سایر کشورها در مورد ایران "تاکتیکی" است. او در ادامه تاکید کرد روسیه و چین میخواهند اسلحه به ایران بفروشند و تحریم تسلیحاتی به نفع این کشورها نیست اما این کشورها با عربستان هم مناسبات خوبی برقرار کردهاند که مورد حملات موشکی ایران قرار گرفته است.
هوک گفت تسلیح نکردن ایران به ثبات خاورمیانه کمک میکند و مانع حملات نیروهای حامی و وابسته به ایران در کشورهای منطقه میشود.»
گزارش یاد شده در ادامه مدعی شده است که با نزدیک شدن پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران نگرانی مقامهای آمریکایی هم بیشتر میشود. کلی کرافت، سفیر دائمی آمریکا در سازمان ملل متحد هم روز جمعه ۱۶ خرداد (۵ ژوئن) در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که پیشنویس تمدید قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران در اختیار چین و روسیه قرار گرفته است.
کلی کرافت خواستار پیوستن چین و روسیه به اجماع جهانی در جهت مقابله با سیاستهای جمهوری اسلامی شد. مقامات روسیه و چین در ارتباط با این پیشنویس نظرقطعی خود را هنوز رسما اعلام نکردهاند.
مقامهای ایرانی گفتهاند که برخی شرکتهای تسلیحاتی روسیه منتظر پایان یافتن تحریم تسلیحاتی ایران هستند و برای انعقاد قرارداد با ایران آماده میشوند. کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری روسی "ریانووستی" گفته است دلیلی برای تمدید تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران وجود ندارد. سفیر ایران در مسکو تائید کرده است که تاکنون ایران پیشنهادهایی برای تامین تجهیزات دفاعی و نظامی خود از روسیه دریافت کرده است.
رادیو فردا نیز در گزارشی خبری با تیتر: "برایان هوک: تحریمها علیه ایران نتایج عالی در پی داشته است"، به مباحث زیر پرداخته است:
• مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا میگوید که تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران نتایج «عالی» در پی داشته و ایالات متحده از طریق این فشارها توانسته است که دسترسی تهران به میلیاردها دلار منابع مالی را قطع کند.
• برایان هوک روز سهشنبه ۲۰ خرداد در یک گفتوگوی ویدئویی با بنیاد هریتج همچنین گفت که واشینگتن در تلاش برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران است.
• چین و روسیه با تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران که قرار است اواخر مهرماه امسال به اتمام برسد مخالفت کردهاند و روز سهشنبه نیز جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت با توجه به اینکه آمریکا از برجام خارج شده است دیگر نمیتواند از حق حضور قبلی خود در برجام برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران استفاده کند.
• آقای هوک در ادامه گفت ایران در خط مقدم تامین مالی تروریسم در جهان است و لغو تحریمهای تسلیحاتی فرصتی برای جمهوری اسلامی پدید خواهد آورد تا منطقه را بیثبات کند.
• او ایران را «کشوری منزوی» دانست که «از حمایتهای بینالمللی برخوردار نیست».
• مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا اختلافات سیاسی ایالات متحده با دیگر کشورها را «تاکتیکی» عنوان کرد و گفت که این اختلافات «ریشهای نیست».
• آقای هوک با اشاره به سخنان حسن روحانی رئیسجمهوری ایران که گفته بود «لغو تحریمهای تسلیحاتی پیروزی سیاسی بزرگی برای ایران خواهد بود» اظهار داشت: اگر چنین اتفاقی بیفتد، این خبر بدی برای آمریکا و همپیمانانش خواهد بود.
• توافق هستهای بین ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال ۹۴ امضا شد. شش روز پس از آن، ۲۹ تیر، شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، بر این توافق صحه گذاشت و شش قطعنامه قبلی علیه ایران را لغو کرد.
• ایران از ابتدا از سال ۲۰۰۷ تاکنون حق خرید و فروش جنگافزار ندارد اما براساس برجام، و همچنین قطعنامه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این تحریم تسلیحاتی قرار است ۱۸ اکتبر امسال ( ۲۷ مهر ماه ) به پایان برسد.
• به گفته برایان هوک، روسیه و چین میخواهند به ایران تسلیحات بفروشند و به همین دلیل تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به مذاق آنها خوش نمیآید، با اینحال آنها با عربستان نیز روابط خوبی دارند، کشوری که «مستقیما هدف موشکهای ایران قرار گرفت».
• اشاره این مقام آمریکایی به حملات موشکی پارسال به دو تاسیسات نفتی عربستان در شمال این کشور است.
• هوک گفت: ایران با استفاده از نیروهای نیابتیاش کشورهای منطقه را هدف قرار میدهد: «مسلح نکردن ایران خدمتی برای تامین امنیت خاورمیانه است و از حملات رژیم به همسایههایش از طریق نیروهای نیابتی ممانعت خواهد کرد».
• او با نام بردن از برخی گروهها مانند حوثیهای یمن، گروههای شیعه عراقی، حماس در نوار غزه و حزبالله لبنان، آنها را نیروهای نیابتی ایران نامید.
• آقای هوک میگوید دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا در مقابل جمهوری اسلامی «بسیار محکم» ایستاده، اما درها برای دیپلماسی باز است.
ایران اینترنشنال در گزارش خبری با تیتر "چین و روسیه نسبت به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به سازمان ملل هشدار دادند" می نویسد: «چین و روسیه در مورد تلاشهای آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نامه نوشتهاند. با وجودیکه آمریکا از قرارداد هستهای ایران خارج شده، اما تاکید دارد که میخواهد به موجب این قرارداد تحریمها علیه جمهوری اسلامی را برگرداند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در نامه خود اقدام آمریکا را «مسخره و غیرمسئولانه» خواند و انجام چنین کاری را «کاملا غیر قابل پذیرش» دانست. وانگ یی، وزیر خارجه چین، نیز در نامهای دیگر نوشته است: «آمریکا بعد از خروج از برجام دیگر عضوی از آن به شمار نمیآید و هیچ حقی ندارد که از شورای امنیت بخواهد تحریمهای ایران را برگرداند.»
پیش از این نیز اتحادیه اروپا اعلام کرده بود از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده نمیتواند با استناد به این توافق، تحریمهای تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران را تمدید کند.
اشاره آمریکا به تحریمهای سازمان ملل متحد همزمان با افزایش تنشها در حالی است که امکان بازگشت تحریمها در صورت نقض توافق از سوی ایران در برجام پیشبینی شده است.
تهران در واکنش به خروج آمریکا از برجام و برای جبران تحریمهای این کشور که موجب کاهش صادرات نفت ایران شده، برخی از محدودیتهای اساسی در توافق هستهای از جمله در زمینه غنیسازی اورانیوم را نقض کرده است.
بریتانیا، فرانسه و آلمان طی رایزنی با ایران برای بازگشت به سطح تعهدات مورد اشاره در برجام در تلاشند این توافق را نجات دهند که تاکنون با پیشرفت کمی مواجه بوده است.
روز جمعه شانزدهم خردادماه، کلی کرافت سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد از ارایه پیشنویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به روسیه خبر داد. کرافت گفت که این قطعنامه، تحریم تسلیحاتی ایران را به صورت نامحدود تمدید خواهد کرد.
سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد گفته پیشنویس این قطعنامه به بریتانیا، فرانسه، آلمان و استونی هم ارایه شده و به زودی در اختیار دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار خواهد گرفت. کرافت گفت روسیه و چین باید نه فقط به خاطر مردم ایران، بلکه به خاطر همه مردم خاورمیانه به اجماع جهانی علیه تحریم تسلیحاتی ایران بپیوندند.»
رسانه معاند کیهان لندن در گزارشی خبری با تیتر "تحریم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و ۱۲۵ نفتکش و کشتی؛ مجازات گسترش تسلیحات اتمی"، به مباحث زیر پرداخته است:
• دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه داری ایالات متحده (OFAC)، دوشنبه ۸ ژوییه (۱۹ خرداد)، فهرست کشتیهای ایرانی مشمول تحریم را که به عنوان فهرست «تحریمهای منع گسترش [تسلیحات اتمی]» از آن نام برده میشود بهروز کرد و به ۱۲۵ کشتی و نفتکش دیگر گسترش داد.
• ین اقدام دو هفته پس از آن صورت گرفت که رژیم ایران با نقض تحریمها ۵ تانکر بنزین به ونزوئلا ارسال کرد. در متن بیانیه وزیر خارجه آمریکا اشاره شده که این تحریمها مجازات فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی و ساختن موشک با قابلیت برای استفادههای نظامی است.
• انتقال حدود ۱/۵۳ میلیون بشکه سوخت به ونزوئلا در شرایط تحریم چنان از سوی رژیم ایران حرکت ویژهای قلمداد شد که علی خامنهای در یک پیام اختصاصی به پرسنل ۵ تانکر ایرانی گفت «به کاپیتان و کارکنان کشتی خداقوت میگویم. کار بزرگی کردید! حرکت شما حرکتی جهادی بود. کشور را سرافراز کردید!»
• وزیر خارجه آمریکا در توییتی اعلام کرد که تحریمهای جدید علاوه بر کشتی و نفتکشها شامل شرکت کشتیرانی ایران (IRISL) و شرکت «ای-سیل» (E-Sail) هم میشود. در این بیانیه آمده «رژیم ایران با وجود ادعای اینکه هیچگاه اقدام به ساخت تسلیحاتی اتمی و سیستمهای پرتاب آن نمیکند برای دستیابی و گسترش سلاح اتمی اقدام کرده است».
• او همچنین هشدار داد «دنیا باید هوشیار باشد و از دستیابی ایران به اقلام حساس گسترش تسلیحات که ثبات و امنیت منطقه را تهدید میکند جلوگیری کند».
• در بیانیهای که وزیر خارجه آمریکا منتشر کرده همچنین آمده است «تحریمها علیه خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL) و شرکت تابعهی آن مستقر در شانگهای [چین]، شرکت حمل و نقل الکترونیک E-Sail به اجرا درآمد. شش ماه پیش اعلام کردم که آمریکا اقداماتی را علیه این شرکتها تحت فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ وضع خواهد کرد که اشاعهدهندگان سلاح کشتار جمعی و حامیان آنها را هدف قرار میدهد».
• پمپئو همچنین گفت «برای اینکه به صادرکنندگان کالاهای بشردوستانه مسیرهایی برای جایگزین کردن راههای حمل و نقل بدهیم، اجرای این تحریمها را ۱۸۰ روز به تعویق انداختیم. امروز این اقدام سخاوتمندانه ما به پایان رسیده و صنایع دریایی و تجاری که با ایران داد و ستد داشتند باید روش نقل و انتقال دیگری را برگزینند یا اینکه در معرض مجازات تحریم قرار گیرند».
• در بخش دیگری از این بیانیه تاکید شده هر کسی که با کشتیرانی جمهوری اسلامی یا «ای-سیل» تجارت کند در برنامههای هستهای و موشکی ایران نقش داشته و مشمول تحریمهای احتمالی قرار میگیرد.
العربیه فارسی نیز در گزارشی خبری به همین مسئله پرداخته و می نویسد: «همزمان با اعلام مقامات آمریکا مبنی بر تصمیم واشینگتن بر اعمال تحریم شدید دیگری علیه تهران، روسیه و چین به تکاپو افتاده و خود را برای مقابله با فشار واشنگتن آماده میکنند. این دو کشور برای رویارویی با اقدامات جدید آمریکا که هدف آن فعال کردن و بازگرداندن همه تحریمهای اعمال شده قبلی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد است، تلاشهای خود را در سازمان ملل متحد آغاز کردند.
سرگئی لاوروف زیر امور خارجه روسیه و وانگ یی دیپلمات ارشد چینی، دو نامه به اعضای 15 نفره شورای امنیت و آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد، ارسال کردند. این در حالی که ایالات متحده آمریکا ایران را به فعال کردن و برگردان سریع همه تحریمهای شورای امنیت قبل از توافق هستهای سال 2015 تهدیده کرده است. ایالات متحده آمریکا در سال 2018 از توافق هستهای ایران با غرب خارج شد و تحریمهایی را علیه ایران درپیش گرفت.
لاوروف در نامهای که در تاریخ 27 مه به شورای امنیت نوشت: «رفتارهای آمریکا «مسخره و غیرمسئولانه» و این برای روسیه غیرقابل قبول است».
آمریکا تهدید کرده است که در صورت عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که قرار است این تحریمها در ماه اکتبر پایان یابد، ایالات متحده آمریکا تحریمهای شدیدی را علیه تهران اعمال خواهد کرد.
در توافق هستهای تهران با قدرت های جهانی برای جلوگیری از توسعه سلاح های هستهای مقرر شده بود که ایران تا اکتبر سال 2020 مجاز به خرید یا فروش تسلیحات جنگی نیست.
کیلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل هفته گذشته اعلام کرد، واشینگتن پیش نویس قطعنامهای برای تمدید تسلیحاتی ایران تهیه کرده و قرار است به شورای امنیت ارائه دهد.
روسیه و چین دو عضو دائم در شورای امنیت که حق وتو دارند، پیشاپیش مخالفت خود با تجدید تحریم تسلیحاتی ایران را اعلام کردند. اگر دو کشور کارشکنی کنند شاید راه تصویب پیشنویس آمریکا را مسدود کنند. لذا واشنگتن برای تحقق خواستههایش باید تهدید سریع برای بازگشت تحریمها را عملی کند.»
ایندیپندنت فارسی در یادداشتی به آزاده افتخاری به این مسئله می پردازد. اهم نوشته های وی از این قرار است:
• سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در نامهای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، دولت ترامپ را به دنبال کردن «کمپینی با انگیزه سیاسی» متهم کرده و خواستار «محکومیت جهانی» تلاش آمریکا برای اعمال تحریمهای تسلیحاتی دایمی شورای امنیت علیه ایران شده است.
• لاوروف با اشاره به خروج ایالاتمتحده از برجام تاکید کرده که واشینگتن حق تمدید تحریمها یا فعال کردن «مکانیسم ماشه» را ندارد.
• اما آیا این نامه به معنی ناکام ماندن پروژه واشینگتن در تمدید تحریمهای تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران است؟
• قطعنامه ۲۲۳۱ که برنامه جامع اقدام مشترک ضمیمه آن است، میگوید تحریم سلاحهای سبک پنج سال پس از اجرای برجام و محدودیتها برای سلاحهای سنگین سه سال دیگر به پایان میرسد. در شرایط عادی ایران میتواند از ۲۷ مهرماه امسال همانگونه که حسن روحانی، رئیسجمهور ایران وعده داده بود، «وارد بازار تجارت سلاح شود.»
• اما جلوگیری از تحقق این «هدف» یا به بیان دیگر «توجیه» روحانی برای باقی ماندن در برجام، اولویت واشینگتن است. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه و کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل بارها بر این نکته تاکید کردهاند.
• افزون بر این، اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا متشکل از سناتورهای دمکرات و جمهوریخواه در این مورد با کاخ سفید همسو هستند و در نامهای به پومپئو از او خواستهاند به کمک دیپلماسی، مانع لغو تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران شود.
گفتنی است که تلاش ایالات متحده در مقابل رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران به عنوان گامی برای مقابله با دو موضوع استراتژیک است: 1)ابتدائا آمریکا تلاش دارد تا ایران را از حداقلیترین مزایای برجام نیز محروم نماید و معادله برد/برد دولت روحانی با دولت اوباما را به یک پیروزی قاطع به نفع دولت ترامپ بدل کند 2)تلاش آمریکا در جامه عمل پوشاندن به رویکرد فشار حداکثریاش در ریز جزئیات این پرونده دیده میشود. آمریکا تلاش دارد تا جمهوری اسلامی را به هر نحو تا قبل از انتخابات آمریکا به پای میز مذاکره بکشاند و نمیخواهد ج.ا.ا از موضوع رفع محدودیتهای تسلیحاتی هیچگونه استفاده تبلیغاتی در تصویرسازی از دولت امریکا به عنوان یک دولت منزوی و شکستخورده نماید. تشدید این خط خبری تا روزهای منتهی به مهر ماه همچنان مورد انتظار است.